Size bu makalede Hippoterapi cihazı ile elde edilen sonuçların bilimsel etki mekanizmasını ve bu alanda yayınlanan makaleleri paylaşacağız.
Hippoterapi kullanılabileceği her türlü rahatsızlıkta konvansiyonel fizyoterapi ve uzay terapi uygulamalarına ek ve destek olarak kullanılmalıdır.
Örneğin stroke hastalarında derin duyunun geliştirilmesi, denge ve simetrik vücut algısı eğitimi için tedavinin bir parçası olarak etkilidir. Etkinliği bilimsel verilerle kanıtlanmıştır. (Kaynak-5)
Postüral stabilite çevresel koşullara uygun tepki verebilmek için farklı duyusal girdilerin entegre edilmesini gerektiren karmaşık bir denge görevidir.
Postürel stabilite, bedeni yönlendirmeye yarayan ve dengeyi korumaya yardım eden birden farklı beyin bölgesinin etkileşimini gerektirir, örneğin düşeyliğin vestibüler kortekste ve somatosensori korteksteki etkileşimi buna bir örnektir. Dahası, denge sistemi duyumsal girdileri entegre etmek için bilişsel kaynakları kullanır.
Hippoterapi Cihazı Postural Kontrolün
Postural Kontrolün hippoterapi cihazı ile uyarılmasında, her iki kalçasına eşit oturan hastaya öne-arkaya ve hafif sağa-sola salınımlar ile direk omurgaya ritmik uyarılar verilmekte, kaslar izotonik kasılmaktadır.
İzotonik olarak kasılacak olan postur kasları (Rectus Abdominus, Lateral Oblik Abdominaller, Quadriseps, Gluteus Maksimus), eşlik eden görsel uyarılar, vestibuler girdiler, propriosesiyonun uyarılması, mekano-reseptörlerin uyarılması üst motor nörona iletilir ve hastanın dik duruş stimulasyonu başlatılmış olur.
Cerebellum hareketlerin düzgün, amaca uygun kuvvette ve bir koordinasyon içerisinde yapılmasını, statik ve dinamik postürün sağlanmasını, karmaşık motor hareketlerin öğrenilmesini ve düzenlenmesini organize eden bir merkezdir.
Cerebellum, yapılmak istenen hareket ile ilgili olarak da periferden bilgi alır ve bu bilgileri değerlendirerek, inen motor sistemler (Tractus corticospinalis ve tractus rubrospinalis )ile olan bağlantı sayesinde, hareketin amaca uygun ve düzgün bir şekilde yapılabilmesini sağlar.
Yürüme sırasında denge ile ilgili bozukluklarda, vestibuler sistem ile ilgili olan Lobus Flocculonodullaris etkilenmiştir ve vestibuler sistemden gelen impulslar değerlendirilemez. Bazı görme refleksleri de etkilenip nistagmus ortaya çıkabilir.
Hippoterapi Cihazı ile Yapılan Salınımlar
Hippoterapi cihazı ile yapılan salınımlar, vestibuler sistemin uyarılmasını sağlayarak, oturma sırasında, statik ve dinamik denge, yürüme sırasında dengenin gelişmesine yardımcı olur. (Kaynak-3)
Gövde ve ekstremite kaslarının motor kontrolünden ve yapılmakta olan hareketin devam ettirilmesinden, kas tonusunun düzenlenmesinden sorumlu bölge Spinoserebellum, Vermis cerebelli ve buna komşu hemisferium cerebelli kısımlarıdır. Bu kısımlar daha çok Medulla spinalis ve beyin sakındaki bazı nucleuslarla bağlantılıdır.
Hippoterapi cihazı ile her salınımda Medulla spinalisin uyarılması ile Cortico spinal yoldan Pons’a oradanda Cerebellum’a iletilen uyarılar ile denge ve koordinasyon için uyarılar Cerebellum’da kaydedilir.
Ayrıca gövde ve ekstremite motor kontrolünde artış sağlanır, kas tonusunun düzenlenmesi sağlanır.
Fizyoterapistin sözel uyarıları ile düzeltilen postür hippoterapi çalışmasında doğru girdilerin Cerebellum’a kaydedilmesini sağlayacak ve hastadan daha sonra beklenen doğru cevapların ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
Hippoterapi cihazı ile çalışma, fizyoterapide konvansiyonel Denge ve Koordinasyon egzersizleri ile sağlanamayacak, direk omurga ve pelvisten uyarı veren bir çalışmadır. Bobath topunda bile oturma alanının sertliği ve hızı sabitlenebilen veya ayarlanabilen uyarılar düzenli bir şekilde uzun süre hastaya verilememektedir.
Spinocerebellum’un lezyonlarında hypotonia (kas tonusunda azalma) ve motor hareketlerin koordinasyonunda bozukluk ortaya çıkar. Konuşma ile ilgili kaslardaki koordinasyon düzensizliğine bağlı olarak konuşma yavaşlar ve monotonlaşır; bazı kelimeler patlayıcı bir şekilde telaffuz edilir.
Hippoterapi cihazı ile azalmış kas tonusunda artış izotonik kasılmalar ile meydana getirilirken, spinoserebellum’un da uyarılması ile konuşma kaslarına da olan inputlar, dil ve konuşma terapisi de alan hastalarda etkin sonuçlar vermektedir. (Kaynak-6)
Proprioception, insanların gözleri kapalı durumda iken eklemlerinin, vücut kısımlarının ve vücut bütünlüğünün uzaydaki pozisyonunu (pozisyon duyusunu) ve hareketlerini (kinesthesis) algılayabilmesidir.
Hippoterapi cihazı ile Afferent (çıkan ) yolların uyarılması; ganglion spinaledeki nöronların uzantıları aracılığı ile periferik reseptörlerden medulla spinalis’e gelen afferent impulsların santral sinir sisteminin üst kısımlarına taşınması ile sağlanır. Bu da proprioception, iki nokta diskriminasyonu, kinesthesis, vibrasyon duyularının gelişmesi için faciculus gracilis ve Faciculus Cuneatus yolu ile olur.
Solunum Kaslarının Uyarılması
Proprioceptionun gelişmesinde de etkili olan Hippoterapi cihazı Solunum kaslarını da uyarmaktadır.
Salınımlar sırasında yardımcı solunum kaslarının uzun süreli ve yüksek şiddette uyarılması ile solunum kaslarının uyarılması gerçekleşir. Hastaya daha öncesinde öğretilecek solunum egzersizlerinde hipoterapi cihazı uygulanması sırasında sözel komutlar ile yaptırılmalıdır.
İnkontinans tedavisinde etkinliği kanıtlanmış olan hippoterapi cihazı, perineal kas gruplarının, aynı zamanda core kaslarının izotonik kasılmasını sağlar. Daha önce hastaya öğretilmiş olan Kegel egzersizlerinin hippoterapi cihazı ile birlikte yapılması kas tonusunu arttırmada etkili olacak ve başarılı sonuçlar verecektir. (Kaynak-4)
İnkontinans tedavisinde ( özellikle ülkemizde) girişimsel tedavi metotlarını uygulamak istemeyen ve toplumsal baskıdan dolayı utanan hastalarda, rahatlıkla kullanılabilecek, girişimsel olmayan ve çevre kasların kontrolünün de hastaya öğretilebildiği tek cihazdır.
Düzenleyen
Abdülkerim Değirmenci
Fizyoterapist – Kurucu
Sağlıklı Yaşam Koçu
1-) “Serebral palsili çocuklarda hipoterapinin kaba motor fonksiyon üzerindeki etkisi: randomize kontrollü bir çalışma” Kwon JY1, Chang HJ, Yi SH, Lee JY, Shin HY, Kim YH.
J Altern Kompleman Med. 2015 Ocak; 21 (1): 15-21. doi: 10.1089 / acm.2014.0021. Epub 2014 31 Aralık.
2-)” Hipoterapi nedir? Hipoterapinin endikasyonları ve etkinliği”
Tuba Tulay Koca1 and Hilmi Ataseven2, North Clin Istanb. 2015; 2(3): 247–252.
Published online 2016 Jan 15. doi: [10.14744/nci.2016.71601]
3-) “İkincil beyin hasarı olan yetişkinlerde Hippoterapi: Sistematik bir derleme”, An International Journal of Physical Therapy, Jodie Marquez , PhD, PT,Ishanka Weerasekara , PT &Lucia Chambers , PT, Physiotherapy Theory and Practice , Alınma Tarihi 20 Şubat 2018, Kabul edildi 24 Haz 2018, Çevrimiçi yayınlandı: 17 Tem 2018
4-) “Pelvik Taban Disfonksiyonlarının Tedavisinde At Binmenin Etkinliği” Ocak 2014 1.864 Okuma,DOI: 10.5455/ijhrs.000000045} Kaynak: Research Gate
5-) “Mekanik At Binmenin İnmeli Hastalarda Yürüme ve Denge Yeteneği Üzerindeki Terapötik Etkileri” Makalesi (PDF Mevcut) Annals of Rehabilitation Medicine 36(6):762-9 · Aralık 2012, 2,318 ile
6-)”Dil Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuklarda Hippoterapinin Etkinliği” Beth L Macauley; Karla M Gutierrez İletişim Bozuklukları Üç Aylık; Yaz 2004; 25, 4; ProQuest Eğitim Dergileri sf. 205
7-) “Hipoterapi”, Meregillano G1. Phys Med Rehabilitasyon Kliniği N Am. 2004 Kasım;15(4):843-54, vii.
😎 “Hipoterapi. Nöromüsküler bozuklukların tedavisine çoklu sistem yaklaşımı”
Heine B1. Aust J Physiother. 1997;43(2):145-149.
9-) “Hippoterapi Sonrası Dinamik Gövde/Baş Stabilitesi ve Fonksiyonel Erişimdeki Değişiklikler” Tim L.ShurtleffOTD, OTR/LabJohn W.StandevenPhDaJack R.EngsbergPhDa
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Arşivleri
Cilt 90, Sayı 7, Temmuz 2009, Sayfa 1185-1195
10-)” Multipl sklerozlu kişilerde hipoterapi dengeyi geliştirir mi: sistematik bir derleme”.
(PMID:20927000)Bronson C , Brewerton K , Ong J , Palanca C , Sullivan SJ
Avrupa Fiziksel ve Rehabilitasyon Tıbbı Dergisi [13 Nisan 2010, 46(3):347-353]
