Suit Terapi
Suit terapi olarak da bilinen uzay terapisi, serebral palsi ile ilişkili bozuklukları tedavi etmek için mevcut tedavi yöntemlerine alternatif bir yöntemidir. Bu terapi yöntemi aslında 1960‟larda uzayda yer çekimi olmayışının etkisini en aza indirmek adına kozmonotların kullanması için Ruslar tarafından tasarlanmıştır. Bir çeşit uzay giysisi modifikasyonu olarak düşünülebilir. Yerçekimi olmayan koşullarda dirençli hareketlerin yapılmasını sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Astronotlar ve serebral palsi hastalarındaki motor disfonksiyon farklı olmasına rağmen penguen suit ile yapılan rehabilitasyon denemelerinin sonucu ümit verici görünmektedir (34,35).
ABD İlaç ve Gıda Dairesi tarafından sınıf 1 ortez olarak belirtilen Therasuit yumuşak, dinamik, propriyoseptif bir cihazdır (36). Daha sonraları bu dinamik ortez popüler hale gelmesiyle farklı ülkelerde ve farklı isimlerle kendi protokolleri olan çeşitler geliştirilmiştir (Adeli suit, TheraSuit ve PediaSuit vs).
Bu protokoller arasındaki farklar literatürde açık değildir. Uzay terapisi 2 yaşından yetişkinliğe kadar uygun kabul edilir (37,38). Mevcut tedavi ile birlikte böyle bir terapi uygulanması motor gelişimi artırabileceği düşünülmektedir.
Uzay Terapi
Uzay terapi modellerinden Therassist egzersiz destek ünitesinin içerdiği malzemeler; egzersiz destek birimi (kafes), sedye, yer minderleri, kasalı minderler, sandalye, yürütme rayı, destek ipleri, kancalı lastikler, destek bantları, makaralı destek ipleri, ağırlıklar, taşıyıcı kemerler, üst ve alt ekstremite rotorlar, kanca ve taşıma halkaları ve özel aparatlardan oluşmaktadır. Özel kumaştan tasarlanmış yelek, şort, dizlik, ayak aparatı içerir. Kıyafetler Therasist terapi yönteminin ana unsurlarıdır. Velcro ile lamine edilen iç yüzey, hastanın vücudunu sararak kıyafetin hissedilmesini sağlar. Bu arada uzun süre hasta tarafından kullanıldığı durumlarda gerekli konforu sağlamak üzere özel olarak tasarlanmıştır. Dış yüzeydeki velcro kaplama elastik erkek cırt bantlarla çalışılmasını sağlar. Hava alabilen kendinden delikli bir kumaştan üretilmiştir.
Shvarkov ve arkadaşları 1997‟de AST‟nin klinik etkisini beyin lezyonu nedeniyle hareket bozukluğu olan çeşitli yetişkin popülasyonda klinik gözlem araçlarını ve değerlendirme anketlerini kullanarak incelemiştir. Hiperkinetik sendromlu hastalarda klinik etkilerini geçici bulmuşlar ancak spastik paralizili hastalarda uzun süre devam ettiğini belirtmişlerdir (39).
Semenova 1997 yılıında AST‟yi SP’li hastaların tedavisinde uygulamıştır ve “dinamik propriyoseptif düzeltme” olarak adlandırdığı AST‟nin etkilerin patolojik sinerjileri azaltmak, normal kas sinerjisini geliştirmek, antigravite kaslara yük uygulamak ve bunların sonucunda da afferent vestibuloproprioseptif girdinin normalize olmasını sağlamak belirtmiştir (40).
Suit terapi uygulamasında şu sıranın takip edilmesi önerilmiştir. Terapi öncesi pasif germe egzersiz uygulaması yapılması, gövde ve ekstremitelerin uygun pozisyonlanması sonrasında hastanın motor fonksiyonel durumuna göre dikkatli egzersiz yapılması önerilmiştir (39).
Bu tedavi üç prensibe dayanmaktadır; kıyafetlerin etkisi (dirence karşı çalışmak, artan propriosepsiyon ve yeniden düzenleme), yoğun terapi; ve motor harekete hastanın aktif katılımı şeklindedir (39). ,
Mevcut literatürlerden bazıları suit terapinin motor fonksiyonu (GMFM), posturu iyileştirmek, hareket açıklığını artırmak, elektroensefalografi sinyallerini normalleştirmek, vestibüler sisteme propsioseptif girdi sağlamak, yürüyüş hızı ve enduransı artırmak, gövde kontrolünü artırmak yönünde faydaları olduğunu savunmaktadır (41).
Dr. Öğr. Üyesi Gökhan ÖZKOÇAK
Not: TIPTA UZMANLIK TEZİ – İstanbul / 2019
Alınmıştır.
Kaynak:
- Turner AE. Serebral palsili çocuklarda Adeli giysisi tedavisinin etkinliği. Dev Med Çocuk Nörolü 2006; 48: 324. 35. McPherson L. Adeli Suit. Tamamlayıcı Uygulamalar Enstitüsü: Bilgi Belgeleri 2002. Şuradan erişilebilir: http://cms.tc.columbia.edu/i/a/918_Adeliweb.pdf (12 Mart 2015’e erişildi).
- ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA). Federal düzenlemelerin kodu. Başlık 21; cilt 8. 2006. 43 37. Neves EB, Scheeren EM, Chiarello CR, Costin ACMS, Mascarenhas LPG. Spastik dipleji rehabilitasyonunda PediaSuitTM: bir vaka çalışması. Lecturas, Educaci_on F_ısica y Deportes (Buenos Aires) 2012; 166:1–9. Şu adresten erişilebilir: http://www.efdeportes.com/efd166/o[1]pediasuit-nareabilitacao-da-diplegia-espastica.htm (10 Mart 2014’e erişildi).
- Scheeren EM, Mascarenhas LPG, Chiarello CR, Costin ACMS, Oliveira L, Neves EB. Pediasuit protokolünün açıklaması. Fisioter Mov 2012; 25: 473-80.
- Bar-Haim S, Harries N, Belokopytov M, Frank A, Copeliovitch L, Kaplanski J, Lahat E. Serebral palsili çocuklarda Adeli takımının etkinliğinin ve nörogelişimsel tedavilerin karşılaştırılması. Dev Med Çocuk Nöro. 2006 ;48(5):325-330.
- Semenova KA. Rezidüel evre infantil serebral palsili hastaların restoratif tedavisinde dinamik proprioseptif düzeltme yönteminin temeli. Nöro bilim davranış fizyolojisi. Kasım-Aralık 1997 ;27(6):639-43.
- Martins E, Cordovil R, Oliveira R, Letras S, Lourenço S, Pereira I, Ferro A, Lopes I, Silva CR, Marques M. Giysi tedavisinin serebral palsili çocuk ve ergenlerde işlevsellik üzerine etkinliği: sistematik bir derleme ve meta- analiz. Dev Med Child Neurol’a gönderin. 2016;58(4):348-60.
- Ko MS, Lee JA, Kang SY, Jeon HS. Serebral palsili bir çocukta Adeli kıyafeti tedavisinin yürüyüşe etkisi: Tek denekli bir rapor. Fizyoter Teorisi Pratiği. 2015;31(4):275-82
